Ερευνώντας την αρχική μορφή και σημασία της λέξης “Παξοί”.

Κατά την πάροδο της ιστορίας αρκετοί μελετητές της ετυμολογίας ερεύνησαν και κάναν υποθέσεις σχετικά με τις αλλαγές αλλά και το νόημα της ονομασίας της νήσου των Παξών. Λόγω της γεωγραφικής τοποθεσίας του νησιού μας, τις διαφορές μεταξύ των διαλέκτων αλλά και τον τρόπο τον οποίο χρησιμοποιούνταν οι λέξεις σε προηγούμενα χρονικά στάδια, εμφανίζοντα σημαντικές διαφορές στην ερμηνεία την οποία έδινε ο κάθε μελετητής. Ακολουθούν οι επικρατέστερες εκδοχές ανά χρονολογική σειρά:

• Από την λέξη “Πάκς” όπου στην Φοινικική διάλεκτο σήμαινε “Γεωμετρικό τραπέζιο”, και αναφέρεται στο τραπεζοειδές σχήμα που έχει το νησί βλέποντας το κάποιος από το επίπεδο της θάλασσας. (Η παραπάνω εκδοχή ειπώθηκε από τον Στράβωνα, Έλληνα γεωγράφο και ιστορικό (63 π.χ – 23 μ.χ) στα μοναδικά βιβλία του που έχουν διασωθεί έως και σήμερα με τίτλο “Στράβωνος Γεωγραφικά”).

Στράβωνας

• Στο το βιβλίο του συγγραφέα Ερρίκου Στεφάνου “Ο θησαυρός της ελληνικής γλωσσάς”  του 1528 αναφέρει πως είναι πιθανό η λέξη να προέρχεται από το αρχαίο ρήμα “Πηγνύω”, μέλλων “Πήξω” αναφερόμενο στην “Σύμπηξις” των Παξών με των Αντιπάξων.

Ερρίκος-Στέφανος

• Τον 19ο αιώνα Ο Ανδρέας Μουστοξύδης (6 Ιανουαρίου 1785 – 17 Ιουλίου 1860) φιλόσοφος, αρχαιολόγος και πολιτικός των Επτανήσων ισχυρίστηκε πως η λέξη Παξοί είναι παράγωγο του “Πάκτος” όπου στην δωρική διάλεκτο σήμαινε “Πηκτό” και αναφέρεται στους μεγάλους συμπαγείς βράχους οι οποίοι βρίσκονται στη θάλασσα του νησιού.

Ανδρέας Μουστοξύδης

• Ο πρώην Μητροπολίτης Παραμυθίας και Φιλιατών κυρὸς Αθηναγόρας ο οποίος διετέλεσε τα μητροπολιτικά του καθήκοντα κατά την περίοδο 1925-1932 ισχυριζόταν πως η λέξη Παξοί ερμηνεύεται ως “νησί των πλακών” και προέρχεται από την σύνθεση των λέξεων “Παξ” οπού σημαίνει πλάκα και “αι” η “αε” όπου σημαίνουν νησί. Αξίζει να αναφέρουμε πώς ο Αθηναγόρας επίσης ισχυριζόταν πως η Ιθάκη του Οδυσσέα και του Ομήρου είναι οι Παξοί, πράγμα το οποίο έχει αρχίσει και επιβεβαιώνετε και από τις πρόσφατες ανασκαφές.

Μητροπολίτης Παραμυθίας Αθηναγόρας

• Στην εφημερίδα “Παξοί” στο φύλλο με αριθμό 50 και ημερομηνία έκδοσης 15 Αυγούστου 1927 αναφέρεται πως ένα μέρος των κατοίκων τής Σικελικής Παξούντος μεταναστεύσανε στους Παξούς, είτε λόγω εκδίωξης από φατρίες είτε αναγκαστήκανε να εκπατριστούν λόγω αντίξοων συνθηκών. Με τον ερχομό τους δώσανε το πάτριο όνομα στο Νησί.

• Από τη φράση “πακσώσας θύρας” όπου σημαίνει “κεκλεισμένες θύρες” αναφερόμενο στην ασφάλεια που παρέχει το κεντρικό λιμανι του νησιού “Γάιος” λόγο της ιδιαίτερης γεωμορφολογίας του.

Γάιος – Γκραβούρα του Λουδοβίκου Σαλβατώρ από το βιβλίο του «Παξοί & Αντίπαξοι»

• Για το τέλος κρατήσαμε την εκδοχή του Ιωάννη Δόικα ο οποίος υπήρξε προϊστάμενος των Ιστορικών Αρχείων Κερκύρας και Παξών. Ισχυρίζεται πως η λέξη Παξοί προέρχεται από την λέξη “PAX” οπού σημαίνει “Ειρήνη” και ότι αυτή είναι και η εκδοχή η οποία ταιριάζει περισσότερο στο νησί των Παξών.

Ιωάννης Δόικας